Η μετάφραση της Αγίας Γραφής σε όλο τον κόσμο

Η συμβολή του Εugene Nida στο μεταφραστικό έργο των Βιβλικών Εταιριών

Δεκαετία του 50΄: Η μετάφραση της Αγίας Γραφής στην καρδιά μιας αποστολής που ανθίζει.

Στην αυγή της δεκαετίας του 50΄, οι μόλις τεσσάρων ετών Ηνωμένες Βιβλικές Εταιρίες ήταν μπροστά σε έναν κόσμο που άλλαζε ραγδαία. Για πρώτη φορά, ο εγγράμματος πληθυσμός της γης ξεπέρασε αριθμητικά τον αναλφάβητο. Ένα παγκόσμιο όραμα ήταν απαραίτητο, και η μετάφραση της Αγίας Γραφής έπρεπε να βρίσκεται στη καρδιά του.

Κοινή συνεργασία

Ιστορικά, το μεγαλύτερο μέρος του μεταφραστικού έργου σε όλο τον κόσμο βάραινε τους ιεραπόστολους οι οποίοι, με διαφορετικό βαθμό επιτυχίας, ήταν απαραίτητο να μάθουν τη γλώσσα εντός της οποίας επιχειρούσαν να μεταφράσουν τα ιερά κείμενα. H δεκαετία του 1950 βρήκε τις Βιβλικές Εταιρίες να στηρίζονται όλο και περισσότερο στους ομιλητές της μητρικής γλώσσας, με την υποστήριξη μιας συμβουλευτικής ομάδας μετάφρασης από περιοχές όλου του κόσμου. Υπήρξε βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των Βιβλικών Εταιριών, καθώς και διομολογιακή σύμπραξη.

Πίσω από την έντονη δραστηριότητα, βρισκόταν η επιδραστική μορφή του καθηγητή Eugene Nida, γλωσσολόγου και μελετητή της Βίβλου που έγινε μέλος της Αμερικανικής Βιβλικής Εταιρίας το 1943. Βαθιά αφοσιωμένος στην μετάδοση του Λόγου του Θεού, ο Nida κατέστη πρωτοπόρος σε αυτή την νέα προσέγγιση για τη μετάφραση της Αγίας Γραφής με εφαλτήριο τον τοπικό παράγοντα, κάτι που προσανατόλισε τις υπηρεσίες του εντός της ένωσης των Ηνωμένων Βιβλικών Εταιριών.

Αντλώντας από το πεδίο της γλωσσολογίας, της ανθρωπολογίας και της επιστήμης της επικοινωνίας, ο Nida αντιλήφθηκε το σημαντικό ρόλο της τοπικής κοινότητας στη μεταφραστική διαδικασία και την ανάγκη των πολιτισμικών συμφραζομένων.

Χρησιμοποιώντας τα πρωτότυπα κείμενα, την τοπική κοινότητα και τη βοήθεια της συμβουλευτικής ομάδας μετάφρασης, θα εργαζόταν με σκοπό να αναζητήσει την εγγύτερη φυσική αντιστοιχία με την γλώσσα υποδοχής. Αυτή η προσέγγιση της «λειτουργικής αντιστοιχίας» ˗χρησιμοποιώντας την «κατά νόημα μετάφραση» και έχοντας υπόψη την διευκόλυνση της ανάγνωσης-  αποτέλεσε μια επαναστατική αλλαγή στη μετάφραση της Αγίας Γραφής. Τέτοια που επέδρασε σε έναν μεγάλο αριθμό μεταφράσεων της εποχής.

Μέσω της διαδικασίας, ο σκοπός ήταν, εξηγούσε ο Nida, «να διαβάσουμε την Αγία Γραφή και να μεταμορφωθούμε από το μήνυμά της».

Το ανολοκλήρωτο έργο της μετάφρασης

Το μεταφραστικό μοντέλο που υιοθετήθηκε από τις Ηνωμένες Βιβλικές Εταιρίες υπό την καθοριστική καθοδήγηση του Eugene Nida καρποφόρησε. Ο δρ.  F. D. Coggan, ο αρχιεπίσκοπος του York, μιλώντας στην τρίτη σύνοδο του παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών το 1961 αναλογίστηκε την επίδραση από την εστίαση στη μετάφραση: «Προτού ξεκινήσει το κίνημα των Βιβλικών Εταιριών, ο αριθμός των γλωσσών στις οποίες είχε εκδοθεί η Αγία Γραφή απαριθμούσε μόλις τις 71. Σήμερα είναι 1.165».

Στις μέρες μας περίπου 5,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν την Αγία Γραφή στη γλώσσα τους, εκ των οποίων το 70% των μεταφράσεων έχουν πραγματοποιηθεί από τις Βιβλικές Εταιρίες. Βέβαια, με σχεδόν 4.000 γλώσσες χωρίς μετάφραση της Αγίας Γραφής, απομένει ακόμα πολλή δουλεία να γίνει.