Νέα

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΒΙΒΛΟ

Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία και την Εκκλησία, με βάση τη Βίβλο, βρέθηκε στο επίκεντρο του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που διοργάνωσε η Ελληνική Βιβλική Εταιρία (ΕΒΕ) στις 13 και [...]

Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία και την Εκκλησία, με βάση τη Βίβλο, βρέθηκε στο επίκεντρο του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που διοργάνωσε η Ελληνική Βιβλική Εταιρία (ΕΒΕ) στις 13 και 14 Δεκεμβρίου 2019 στην Αθήνα. Με τίτλο “Η γυναίκα στη Βίβλο”, το συνέδριο της ΕΒΕ προσέγγισε πολύπλευρα ζητήματα που αφορούν διαχρονικά τη γυναίκα καθώς και το πώς διαμορφώνεται ανά τους αιώνες η θέση της στην κοινωνία και την Εκκλησία.

Στον χαιρετισμό του, ο Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, Μιχαήλ Χατζηγιάννης, επισήμανε ότι “το συνέδριο αυτό αποτελεί μια τιμή αυτονόητη αλλά και εξάπαντος οφειλόμενη, αφού για πολλούς καιρούς και σε πολλούς τόπους παρατηρήθηκαν, και δυστυχώς παρατηρούνται ακόμη και τώρα, θεάσεις λίαν τοξικές και απάνθρωπες προς το πρόσωπο, τον ρόλο και την ιστορική παρουσία της γυναίκας. Υπεύθυνοι για κάποιες από αυτές τις θεάσεις θεωρήθηκαν κάποτε στίχοι από τη Βίβλο, ενίοτε δε για τους αδαείς και σύνολη η Βίβλος”. Ο κ. Χατζηγιάννης υπογράμμισε ότι “η Βίβλος συνιστά ένα αληθινό θησαυροφυλάκιο ωφέλιμων διδαχών και γνήσιων προτύπων καθώς παρουσιάζει απλές, καθημερινές γυναίκες που με τη Θεία Χάρη έζησαν και έπραξαν ασυνήθιστα σπουδαία και θαυμαστά”, προσθέτονας ότι “σαν την ιδανική γυναίκα, η Βίβλος είναι μια ζεστή αγκαλιά και ένα ασφαλές λιμάνι για κάθε ταλαιπωρημένη ψυχή”.

Ο αρχιμανδρίτης Χρύσανθος Παπαναστασόπουλος ανέγνωσε το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου στο οποίο τονίστηκε ότι “το έργο ενός τέτοιου συνεδρίου μπορεί να γίνει γόνιμο σε μια εποχή που θέτει σε κρίση τις δομές πάνω στις οποίες βασίζεται η κοινωνία μας”. Ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Γεώργιος Καλαντζής, στον σύντομο χαιρετισμό του, δήλωσε ότι “ο ρόλος της γυναίκας είναι καίριος γιατί η γυναίκα είναι η μάνα. Αυτή μας μαθαίνει πώς να περπατήσουμε, πώς να μιλήσουμε. Το ίδιο κάνει και η Εκκλησία που είναι μάνα για εμάς τους Χριστιανούς”. Εκ μέρους της Καθολικής Εκκλησίας, χαιρετισμό απηύθυνε ο Αρχιεπίσκοπος Καθολικών Αθηνών, Σεβαστιανός Ροσσολάτος, ο οποίος μίλησε για την πρόθεση του Θεού να δημιουργήσει τη γυναίκα ως βοηθό του άνδρα. Από την πλευρά της Ευαγγελικής Εκκλησίας, χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος της Γενικής Συνόδου της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Ελλάδος, Γεώργιος Αδάμ, ο οποίος είπε πως “η επαφή μας με τον λόγο του Θεού μας μεταμορφώνει. Η Αγία Γραφή μας ζητά να ξανασκεφτούμε τα πιστεύω μας, τις συνήθειές μας”. Ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναπληρωτής Καθηγητής Θωμάς Ιωαννίδης, επισήμανε ότι η Βίβλος κατηγορείται ως σεξιστικά προκατειλημμένη αλλά πρέπει να διερευνηθεί η θέση της γυναίκας στην κοινωνία της εποχής της Βίβλου.

Την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος. Στη σύντομη προσφώνησή του δήλωσε ότι “αν κάποιος τολμήσει να απογυμνώσει την Εκκλησία από οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο, όσο έχουμε τις γυναίκες έχουμε την πολυτιμότερη περιουσία”. “Το να έχουμε τέτοια συνέδρια διεθνή και οικουμενικά δεν ήταν αυτονόητο πάντα. Έχει κατορθωθεί μέσα από τη δουλειά της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας. Έχουμε κατορθώσει να αποδείξουμε ότι, με πίστη στη Βίβλο και το Άγιο Πνεύμα, διακονούμε αυτό που λάβαμε ως εντολή από τον Θεό, να μεταφέρουμε τον λόγο Του στους ανθρώπους”, υπογράμμισε ο κ. Ιγνάτιος.

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών και ψυχίατρος, πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός, παρουσίασε την κεντρική εισήγηση του συνεδρίου με θέμα “Όλα είναι υπό έλεγχο. Μια απόπειρα ψυχαναλυτικής κατανόησης της γυναίκας ως επικίνδυνου “παράπλευρου προϊόντος”, από τη Βίβλο μέχρι το σήμερα”. Ο π. Βασίλειος μίλησε για τα στερεότυπα που συνοδεύουν τα δύο φύλα εντός της Εκκλησίας, για τη διαχρονική προσπάθεια να τεθεί η γυναίκα η ως προσωπικότητα υπό έλεγχο, καθώς και για τον μισογυνισμό και τις εκφάνσεις του, όπως οι βιασμοί, η κακοποίηση, η εκπόρνευση, η πορνογραφία κ.α. “Η βιαιότητα δεν έχει ταβάνι. Όσο πιο ανασφαλής νιώθει ο άνδρας απέναντι στη γυναίκα, τόσο πιο μισογύνης γίνεται”, ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο π. Βασίλειος αναφέρθηκε σε βιβλικά χωρία τα οποία κάνουν λόγο για τις σχέσεις ανδρών και γυναικών αλλά και για την μονόπλευρη επικέντρωση στον άνδρα. “Η σοφιολογική γραμματεία απευθύνεται σε άνδρες, σαν να μην την ενδιαφέρουν τα παθήματα της γυναίκας. Δεν πρόκειται για υποτίμηση ή περιφρόνηση της γυναίκας. Στις προνεωτερικές κοινωνίες η γυναίκα δεν αποτελούσε αυθύπαρκτη οντότητα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η Βίβλος αντιλαμβάνεται τη γυναίκα ως αναντικατάστατη μεν αλλά ως παράπλευρη οντότητα του κυρίαρχου ανθρώπου, του άνδρα”, εξήγησε ο ομιλητής. Κάνοντας λόγο για τον μισογυνισμό στην Εκκλησία, ο π. Βασίλειος επισήμανε ότι “πολλοί κληρικοί αποφεύγουν να συνεργάζονται με γυναίκες ή, όταν δεν μπορούν να το αποφύγουν, αναθέτουν σε αυτές εκτελεστικά μόνο καθήκοντα. Ο λόγος είναι ο φόβος. Δυστυχώς ο μισογυνισμός δεν ανήκει στα σημερινά κωλύματα της ιεροσύνης”, συμπληρώνοντας ότι “η εκκλησιαστική ιεραρχία ανατριχιάζει στην ιδέα της συμμετοχής της γυναίκας στη λήψη αποφάσεων”. Κλείνοντας, τόνισε ότι “η πρόταση της Εκκλησίας θα έπρεπε να είναι καμία προσπάθεια ελέγχου ανδρών και γυναικών”.

Στην πρώτη συνεδρία που ακολούθησε την προεδρία είχε ο Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ και ιδρυτικό μέλος της ΕΒΕ Μιλτιάδης Κωνσταντίνου. Ο Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης, μίλησε για τη “θεολογία του “αναμεταξύ” και τη θέση της γυναίκας στην Εκκλησία”. Ο κ. Καλαϊτζίδης τόνισε ότι η παράδοση χωρίς την εσχατολογία ισοδυναμεί με άρνηση της Ιστορίας.
“Γυναίκα και σωματεμπορία” ήταν το θέμα της εισήγησης που ανέπτυξε το μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, Δρ. Μυρτώ Θεοχάρους. “Η σωματεμπορία συνδυάζει δύο προβλήματα, τη δουλεία και την πορνεία”, εξήγησε η κ. Θεοχάρους η οποία μίλησε για τη στάση της Βίβλου απέναντι στο ζήτημα της πορνείας μέσα από χαρακτηριστικά παραδείγματα. “Η εκπόρνευση της γυναίκας θεωρείται στη Βίβλο ότι ντροπιάζει τους άνδρες”, συμπέρανε η ομιλήτρια. Πρόσθεσε, ακόμη, ότι “μια βαθύτερη κατανόηση των θυμάτων θα μας οδηγήσει σε ριζική αναθεώρηση των στερεοτύπων μας καθώς και καλύτερους νόμους”. Κλείνοντας, επισήμανε ότι η πορνεία αποτελεί συνέπεια της αδυναμίας μας να αγαπήσουμε τον πλησίον μας ως εαυτόν καθώς και ότι η Εκκλησία έχει χρέος να ταχθεί στο πλάι των γυναικών που πέφτουν θύματα σωματεμπορίας.
Ο τελευταίος ομιλητής, Επίκουρος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Νομικός Σύμβουλος της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, Πάνος Νικολόπουλος, ανέπτυξε το θέμα “Η απόκτηση παιδιού από μοναχική γυναίκα”. Αφού παρουσίασε τις παραμέτρους της μονογονεϊκής οικογένειας, ο κ. Νικολόπουλος κατέληξε ότι “η Εκκλησία καλείται να διαχειριστεί ποιμαντικά το ζήτημα της απόκτησης παιδιού από μονογονεϊκή οικογένεια αλλά και από άτομα του ίδιου φύλου και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς να έχει ως βάση της τη Βίβλο”.

Στην πρώτη συνεδρία της δεύτερης ημέρας την προεδρία είχε ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Ατματζίδης. Ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Τιμολέων Γαλάνης, παρουσίασε την εισήγηση “Άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς (Γεν. 1,27). Προβληματισμοί πάνω σε μια σύγχρονη μετάφραση”. Ο κ. Γαλάνης, με αφορμή μια σύγχρονη μετάφραση της Βίβλου στα γερμανικά, μίλησε για τη σημασία και τον ρόλο της Εύας στις διηγήσεις της δημιουργίας του ανθρώπου στα πρώτα κεφάλαια της Γενέσεως. Μέσα από ραβινικά και πατερικά κείμενα που επιμένουν ότι και η Εύα, όπως και ο Αδάμ, λειτουργεί ως εικόνα του Θεού επι γης, τόνισε το ομότιμον ανδρός και γυναικός, όπως φανερώνει και η πίστη της Εκκλησίας για την εσχατολογική ανάσταση πάντων.
Ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Μπελέζος, παρουσίασε την εισήγηση με θέμα “Η διδασκαλία των γυναικών στην Εκκλησία κατά τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο (Ιστορικο-ερμηνευτική και συγκριτική θεώρηση των 1Κο 14, 34 και 1Τι 2, 11-12)”. Ο κ. Μπελέζος μίλησε για την ερμηνεία του ιερού Χρυσοστόμου στις Παύλειες θέσεις για τη γυναίκα. “Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λειτουργεί ως συνήγορος της γυναίκας. Αντιλαμβάνεται τη γυναίκα ως το πρώτο θύμα του διαβόλου και της αποδίδει πολλά ελαφρυντικά. Πολλές από τις αντιλήψεις που μεταφέρει στα έργα του σχετίζονται με την κοινωνία της εποχής του”, εξήγησε.

Στη δεύτερη συνεδρία της ημέρας την προεδρία είχε ο Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Χρήστος Καρακόλης. Η Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Όσλο, Jorunn Økland, στην εισήγησή της με θέμα “Lost women of the NT: from Junia to the Witnesses of the Empty Grave”, μίλησε για τις δυσκολίες αποδοχής από τη θεσμική Εκκλησία της αποστολικής ιδιότητας που αποδίδεται σε γυναίκες της Καινής Διαθήκης.
“Η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα (Εφε 5,33): η ιστορία πρόσληψης ενός παρεξηγημένου χωρίου” ήταν το θέμα της εισήγησης της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, Αικατερίνης Τσαλαμπούνη. Η κ. Τσαλαμπούνη μίλησε για το πως η συγκεκριμένη περικοπή κατανοεί τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και κατά πόσο μπορεί ο ορίζοντας του κειμένου να συναντήσει τον ορίζοντα των αναγνωστών του σήμερα.“Το συγκεκριμένο χωρίο φαίνεται να υπαγορεύει μια στάση φόβου της γυναίκας απέναντι στον άνδρα. Αποκαλύπτει ένα κοινωνικό σύστημα στο οποίο η γυναίκα δεν είναι ισότιμη με τον άντρα αλλά υπάρχει μια σχέση υποταγής μεταξύ άνδρα και γυναίκας”, είπε η κ. Τσαλαμπούνη.
Η Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Babes-Bolyai, Korinna Zamfir, παρουσίασε την εισήγηση με θέμα “Asceticism Versus Marriage- 1 Timothy and the acts of Thecla”, στην οποία προσέγγισε σε διαφορετικά επίπεδα και διαφορετικές εποχές το ασκητικό ιδεώδες. Μίλησε για το θέμα του γάμου και της αγαμίας μέσα από την ερμηνεία των Παύλειων θέσεων.

Το συνέδριο ολοκλήρωσε τις εργασίες του με τη στρογγυλή τράπεζα με θέμα “Η γυναίκα στην Εκκλησία και την κοινωνία”. Η πρόεδρος της στρογγυλής τράπεζας, Λέκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Βασιλική Κάλφογλου-Καλοτεράκη, έθεσε τα βασικά ερωτήματα στους συμμετέχοντες σχετικά με τη θέση της γυναίκας στην Εκκλησία και την κοινωνία με φόντο τη Βίβλο και τον ρόλο της που την ολοκληρώνει ως άνθρωπο.
Από την πλευρά της Καθολικής Εκκλησίας, ο π. Θεόδωρος Κοντίδης επισήμανε ότι υπάρχει θέμα με την εκπαίδευση των ιερέων καθώς, όπως είπε, τους ενδιαφέρει περισσότερο πώς θα κάνουν ωραίες λειτουργίες και χορωδίες και λιγότερο το πώς θα συναντήσουν τον άνθρωπο.
Ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΒΕ αιδέσιμος Μελέτης Μελετιάδης, από την πλευρά της Ευαγγελικής Εκκλησίας, δήλωσε ότι “η Ευαγγελική Εκκλησία παραμένει δέσμια πατριαρχικών αντιλήψεων. Τα κινήματα που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της Ευαγγελικής Μεταρρύθμισης υπέρ της γυναίκας αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα”, προσθέτοντας ότι το πρόβλημα είναι εν γένει της χριστιανικής εκκλησίας. Ακόμη, ο αιδέσιμος Μελέτης Μελετιάδης υπογράμμισε ότι “η Γραφή χρησιμοποιήθηκε ως μέσο επιβεβαίωσης της ανδρικής εξουσίας επάνω στη γυναίκα. Η Εκκλησία έχει επιβάλλει την ανδροκρατική αντίληψη στη γυναίκα με αποτέλεσμα αυτή να οδηγηθεί στη σιωπή και τον γυναικωνίτη”. Κάνοντας λόγο για την ευθύνη της Εκκλησίας, τόνισε ότι “η Εκκλησία έπρεπε να πρωτοστατεί στο θέμα της έμφυλης βίας και της ισότητας των δύο φύλων. Είναι καιρός η Εκκλησία από μέρος του προβλήματος να γίνει λύση του, προτάσσοντας τη διδασκαλία του Ιησού”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η παιδοψυχίατρος- ψυχοθεραπεύτρια, Ελένη Καραγιάννη, παρουσίασε την ορθόδοξη προσέγγιση στο ζήτημα, επισημαίνοντας ότι “ο άντρας υποτιμάται όταν μεταχειρίζεται τη γυναίκα ως κατώτερη και όχι ισότιμα”. Μιλώντας για τη διαφορετική αντιμετώπιση των έγγαμων και των άγαμων γυναικών από την Εκκλησία, η κ. Καραγιάννη είπε ότι “στο αγιολόγιο της Εκκλησίας μας υπάρχουν ελάχιστες έγγαμες γυναίκες. Μοιάζει η αγιότητα να συνδέεται με την παρθενία”. Κλείνοντας, δήλωσε ότι “η εποχή μας χαρακτηρίζεται από ραγδαίες αλλαγές στις οποίες η Εκκλησία απαντά με τέτοιο τρόπο ώστε να περιχαρακώνεται και να γίνεται στείρα και συντηρητική. Τα δύο φύλα μπορούν να λειτουργούν μόνο στο πλαίσιο αμοιβαίου εμπλουτισμού”.

Οι εργασίες του συνεδρίου μεταδόθηκαν ζωντανά από την Εκκλησιαστική Τηλεόραση ECTV του orthodoxia.info και είναι διαθέσιμες από το κανάλι μας στο YouTube ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ στα βίντεο: Α΄ ΗΜΕΡΑ Β΄ΗΜΕΡΑ

ΠΗΓΗ: Orthodoxia info – Ρεπορτάζ: Σοφία Καρεκλά

Αφήστε μια απάντηση

Please enter your name.
Please enter comment.
Kατηγορίες